Rzeczników funduszy europejskich będzie można spotkać w urzędach obsługujących m.in. firmy.
Ich powołanie przewiduje nowelizacja ustawy o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020 zwana ustawą wdrożeniową.
Zadania rzeczników mają koncentrować się na usprawnianiu wszelkich procedur związanych z wydatkowaniem środków unijnych. Mają oni analizować ten proces, przyjmując i rozpatrując wnioski, skargi, propozycje innych osób lub instytucji, w szczególności tych korzystających z unijnych środków, a tym samym od środka znających problemy i dostrzegających bariery w ich sprawnym wydawaniu (rozliczaniu).
Zgodnie z nowelą rzecznicy funduszy europejskich pojawią się obowiązkowo we wszystkich tzw. instytucjach zarządzających. Taką osobę będzie więc musiał powołać resort rozwoju, jako centralna instytucja w systemie wykorzystywania środków unijnych w Polsce. Jednak rolę takich instytucji sprawują także zarządy województw. Siłą rzeczy będzie więc na pewno 16 rzeczników regionalnych, którzy odpowiadać będą za zbieranie doświadczeń w obszarze realizacji tzw. regionalnych programów operacyjnych. Dodatkowo przepisy wskazują na możliwość powołania takich osób w innych instytucjach (tzw. pośredniczących i wdrażających). Jednak jest to już ich dobrowolna decyzja. Przymusu nie ma.
Istotne zmiany dla przedsiębiorców
Nowelizacja ustawy przynosi także inne istotne zmiany dla przedsiębiorców. Jedną z nich daje art. 50a. Warto go zacytować: „w toku postępowania w zakresie ubiegania się o dofinansowanie, w tym w toku procedury odwoławczej, oraz udzielania dofinansowania właściwa instytucja nie może żądać zaświadczeń ani dokumentów na potwierdzenie faktów lub stanu prawnego, jeżeli są one znane instytucji z urzędu lub są możliwe do ustalenia przez instytucję na podstawie:
– posiadanych przez nią ewidencji, rejestrów lub innych danych,
– rejestrów publicznych posiadanych przez inne podmioty publiczne, do których instytucja ma dostęp w drodze elektronicznej na zasadach określonych w przepisach o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne,
– wymiany informacji z innym podmiotem publicznym na zasadach określonych w przepisach o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne,
– przedstawionych przez wnioskodawcę do wglądu dokumentów urzędowych.”
Wprowadzenie tego przepisu wydaje się oczywiste. Ma uprosić proces ubiegania się o unijne dotacje, zwalniając przedsiębiorców z obowiązku gromadzenia zaświadczeń np. z urzędów skarbowych, krajowego rejestru sądowego, ewidencji działalności gospodarczej, czy też Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Zarząd firmy i jej wytypowani pracownicy mają w tym czasie koncentrować się na najważniejszym, czyli przygotowaniem ciekawego projektu. I jednocześnie takiego, który w wystarczającym stopniu będzie spełniał kryteria formalne, merytoryczne i będzie zgodny z wytycznymi.
A co do tych ostatnich, to także ma być ich mniej. Jak się obecnie szacuje, przedsiębiorcy (przynajmniej formalnie) muszą dostosowywać swoje inwestycje do norm zawartych w kilkudziesięciu dokumentach (wytyczne, zalecenia, instrukcje, uszczegółowienia itp.). Natomiast zgodnie z nowelizacją ma być tak, że przedsiębiorca, który podpisze umowę, będzie związany postanowieniami wyłącznie wytycznych wydawanych przez ministra rozwoju i finansów, w ściśle wskazanym zakresie.
Wprowadzenie instytucji rzeczników funduszy europejskich i wpływ zmian na usprawnienie procesów
Tym, co także powinno usprawnić proces wydatkowania środków unijnych, to skrócenie terminów związanych z procedurą odwoływania się od negatywnej oceny wniosku o dofinansowanie, wprowadzenie możliwości usuwania oczywistych omyłek w aplikacji przez instytucję oceniającą (która alternatywnie może wezwać firmę – wnioskodawcę do usunięcia takiej omyłki, dając jej na to minimum 7 dni, maksymalnie 21 dni.). Wprowadzono także przepisy, które umożliwiają wycofanie protestu złożonego w wyniku negatywnej oceny.
To ostatnie rozwiązanie może być ciekawe w kontekście wprowadzenia rundowej realizacji konkursów o unijne dotacje. Dodany do ustawy art. 39 ust. 3 stanowi bowiem, że konkurs może być podzielony na rundy. Przepis precyzuje, że runda konkursu obejmuje nabór projektów, ocenę spełniania kryteriów wyboru projektów i rozstrzygnięcie właściwej instytucji w zakresie wyboru projektów do dofinansowania. Wycofanie negatywnie ocenionego wniosku z procedury odwołania może otwierać przedsiębiorcy drogę do złożenia poprawionego wniosku w kolejnej rundzie tego samego konkursu. Należy jednak zaznaczyć, że wycofanie protestu wiąże się z utratą prawa do złożenia go ponownie, jak również do wystąpienia do sądu administracyjnego.
Nowelizacja stała opublikowana w Dzienniku Ustaw z 2017r., poz. 1475. Nowe przepisy wejdą w życie 2 września 2017r.
